Category: Մայրենի

77. Ա. Մեռյալ ծովի ջուրն այնքան աղի է, որ այնտեղ ոչ մի կենդանի  էակ չի կարող ապրել: Արևմտյան Ասիայի տոթակեզ  կլիմայի պատճառով անըդհատ շատ ջուր է գոլորշիանամ ծովի մակերևույթից, իսկ լուծվա. աղերը մնում են ծովում ու մեծացնում ջրի աղությունը: Ծովում խորանալուն զուգընթաց` աղիությունը աճում է: Աղերը Մեռյալ ծովի քառորդ մասն են կազմում, նրա մեջ աղերի ընդհանուր քանակը քառասուն միլիոն տոննա է:
Բ.Ամերիկյան մի ակումբում, որտեղ երաժշտությունն անդադար որոտում է, կարելի   է անդորր գտնել: Ավտոմատի մեջ տասը ցենտ են գցում, և այն երեք րոպեով անջատվում է: Տասը ցենտը քիչ չէ, բայց ինչքա՜ն հաճելի է  թվում այն անդորրը, որի համար անձամբ կանխիկ վճարել ես: Հազար ինը հարյուր հիսունինը  թվին ամերիկյան ռադիոն մի անսովոր հաղորդում տվեց: Ունկնդիրների ուշադրությանը ներկայացրին մի լուր` աղմուկի դեմ պայքարող կազմակերպություն ստեղծելու մասին, ու ընդհուպ մինչև տասնհինգ րոպեանոց հաղորդման վերջը տևող լռություն:

78.Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով տրված դարձվածային միավորները։

Վարդագույն ակնոցով նայել-Մայրիկս ինձ տեսնում է վարդագույն ակնոցներով։

Ջրից չոր դուրս գալ-Իմ դասարանցիներն ջրից չոր են դուրս գալիս։

Համբերության բաժակը լցվել-Դասատուներիջ համբերության բաժակը լցվեց։

Ձեռք մեկնել-Ես շանը ձեռք մեկնեցի։

Քաղցր աչքով նայել-Ես քաղցր աչքով նայեցի իմ ընտանիքին։

79.Տրված ածանցավոր բառերում առանձնացրո՛ւ արմատը և ածանցը։Խնձորենի-խնձոր-ենի, տգեղ-տ-գեղ, անհարմար-ան-հարմար, անզեն-ան-զեն, անտուն-ան-տուն, անգութ-ան-գութ , դժբախտ-դժ-բախտ, դժգոհ-դժ-գոհ, լճակ-լիճ-ակ, շնիկ-շուն-իկ, գառնուկ-գար-նուկ, կանաչեղեն-կանաչի-եղեն, միտք-միտ-ք, լեռնցի-լեռ-ցի, սարեցի-սար-եցի, գյուղացի-գյուղ-ացի։

80.Առանձին սյունակներով դուրս գրե՛լ նախածանց, վերջածանց, ինչպես նաև թե՛ նախածանց, թե՛ վերջածանց ունեցող բառերը։Անհայտ, խնձորենի, անմտություն, հակաթույն, մթերային, տգեղ,վերահաշվում, անհոգաբար, կաղնուտ, անհավատալի, միլիոնավոր, չկամ,ցուցանակ, արտապատկեր, ենթավարպետ, գերադաս, կղզյակ, հարակից,հայրական, ներգրավում, տրամագծորեն, անհարմար, ապաշնորհ, դժգոհություն,հավաքածու, լսարան, համատեղություն, ծիծաղելի, անթիվ, մորթեղեն, միտք։նախածանց–անհայտ,անմտություն,հակաթույն,տգեղ,անհոգաբար,անհավատալի,չկամ,արտապատկեր,ենթավարպետ,ներգրավում,անհարմար, ապաշնորհ, դժգոհություն, անթիվ։վերջածանց–խնձորենի,մթերային,վերահաշվում,կաղնուտ,միլիոնավոր,ցուցանակ,գերադաս,կղզյակ,հարակից,հայրական,տրամագծորեն,հավաքածու,լսարան, համատեղություն, ծիծաղելի,մորթեղեն, միտք։թե՛ նախածանց, թե՛ վերջածանց դժգոհություն,

62.Փակագծերում տրված բառերից ընդգծի՛ր տվյալ նախադասությանը համապատասխանողը։

1. Քաղաքապետարանը վերջերս մի որոշում է ընդունել, ըստ որի ՝ բոլոր բնակարաններում պետք է ջրչափներ տեղադրվեն։
2. Տեսնում ես՝ մենք մի մեքենայում չենք տեղավորվում, երեխան թող գա քեզ հետ։
3. Հանձինս պարոն Կարապեյանի՝ մեր դպրոցն ունի բանիմաց, կրթական գործը լավ պատկերացնող , բարձր նկարագրի տեր տնօրեն։
4. Համալսարանի ուսանողներ հարգում են նրան՝ որպես լավագույն դասախոս։
5. Ի տարբերություն խաղի մյուս մասնակիցների ՝ դարպասապահը աչքի ընկավ իր գեղեցիկ խաղով։

63.Ստուգի՛ր՝ տրված բառաշարքերի բոլո՞ր բառերն են ճիշտ գրված, և սխալներն
ուղղի՛ր:
Ա.Դարբին, երբ, լիրբ, հարբել, նուրբ, որբ, սուրբ, սրբել, ուրբաթ, փրփուր, երբներանգ:
Բ. Խաբել, խաբեբա, շաբաթ, համբերել, համբուրել, համբույր, շամփուր, ճամփա:
Գ. Աղբյուր, եղբայր, ողբալ, աղբանոց, թուղթ:

Ա. Թարգմանել, կարգ, մարգարիտ, պարքև, արքա, քրքջալ, թարգմանություն, մարգարե:
Բ. Կարագ, թագավոր, ծագում, հոգի, ճրագ, օգնել, հագնել, սգավոր, նորոգել, մուգ,
(կապույտ) ավագ:

Ա. Արդար, դրդել, զվարթ, արդյոք, որդի, արդյոք, բրդել, կարդալ, երդում, արդյունք,
արթնանալ, վաղորդյան, շքերթ, օրիորդ :
Բ. Ընդամենը, խնդիր, շանթահարել, ընդունել, կենդանի, ընդհանուր,դադար, օդանցք,
անօթևան, բացօդյա:

 64.Ուղղակի խոսքը դարձրո´ւ անուղղակի:

1. Մայրս ինձ հարցրեց.

-Որտե՞ղ ես պահել  մեր կախարդական շղթան:

Մայրիկս հարցրեց, թէ որտեղ եմ պահել կախարդական շղթան:

2. Աղվեսն ագռավին խնդրեց.

-Ագռա՜վ քույրիկ, երգի’ր, որովհետև շատ լավ ես երգում:

Աղվեսն ագռավին խնդրեց, որ նա երգի, որովհետև նա լավ է երգում։

3. Արջն աղվեսին ասում էր.

-Դու աշխարհի ամենասիրուն աղվեսն ես:

Արջն ասում է աղվեսին, որ նա ամենասիրունն է։

4. Պապս ասաց.

-Իմ իմացած միակ լեզուն հայերենն է:

Եղբայրս ասաց.

-Ես շատ լավ էլ խոսում եմ ծառ ու ծաղկի հետ էլ, կենդանիների հետ էլ:

Պապս ասաց, որ նարա միակ իմացած լեզուն դա հայերենն է, իսկ եղբայրս ասաց, որ նա շատ լավ խոսում է կենդանիների և բույսերի հետ։

5. Տղան ասաց.

-Չգիտեմ, նրանք քանի լեզու գիտեն, բայց իմ հայերենը շատ լավ հասկանում են:

Տղան աասաց, որ նա չգիտի թէ նրանք քանի լեզու գիտեն, բայց իր հայերենը շատ լավ հասկանում են։

65.Ա. Տեղադրիր համապատասխան հնչյուններ և ստացիր բառեր /փակագծերում տրված թիվը նշում է ստանալիք բառի առավելագույն քանակը/.

Եր+ /6/, փո+ /7/, աշ+ /8/, բա+ /9/

Բ. Յուրաքանչյուր բառի սկզբին, ապա՝ վերջին կցիր մեկական հնչյուն և ստացիր երկու նոր բառ.

Մուր-մուրճ-ամուր, վազ-վազք-ավազ, տար-տարա-օտա՛ր, ական-ականջ-փական, շուն-շունչ-աշուն, այր-այրի-մայր, ավար-ավարտ-տավար:

Գ. Որոշիր բառերի հնչյունների և տառերի քանակը: Նկատի առ նաև արտասանվող, բայց չգրվող ը հնչյունը:

Օրորոց-6տ-6հ, եղինջ-5տ-5հ, հևիհև-5տ-7հ, օթևան-5տ — 6հ, երկյուղ-6տ-6հ, երբեմն-6տ-7հ, սերկևիլ-7տ — 10հ, պարգև5տ-6հ, խխունջ-5տ-6հ, պատշգամբ-8տ — 9հ, ճակնդեղ-7տ-8հ:

Ծառերի գանգատը Մեր տված փայտից կրակ են անում, տուն տաքացնում, թոնիրը վառում, կերակուր եփում, փափուկ հաց թխում, ուտում կշտանում, բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Մեր գերաններից շինում են տներ, գոմեր, մարագներ, ժամեր ու վանքեր, մեր տախտակներից ՝ հատակ, առաստաղ, աթոռ, պահարան, սեղան, նստարան, դուռ ու պատուհան և այլ շատ տեսակ կահ և կարասիք. բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Կամուրջ են շինում ՝գետերով անցնում. սայլեր են շինում ՝ամեն ինչ կրում. գութան են շինում հողերը հերկում. լուծ, սամի շինում եզ, գոմեշ լծում, օրորոց շինում ՝մանկիկ օրորում. քանոն են շինում ՝տետրակներ տողում, նավեր են շինում ՝ծովի մեջ լողում… բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Ո՞վ չի տանձ կերել կամ կարմիր խնձոր, նուռ ու սերկևիլ, կեռաս ու սալոր, դեղձ կարմրաթշիկ, ծիրան անուշիկ: Ապա խաղո՞ղը. և քանի՞ տեսակ կանաչ ու կարմիր, թուխ — թուխ ու սպիտակ. և այդ ամենը մարդիկ են ուտում… Բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում:

Խելոք մանուկներ, դուք որ մեծանաք, մեծ մարդիկ դառնաք, մեզ խնայեցեք, մեզ պահպանեցեք և ձեր հանդերում, ձեր այգիներում ծառեր տնկեցեք… 1882

62.Փակագծերում տրված բառերից ընդգծի՛ր տվյալ նախադասությանը համապատասխանողը։Քաղաքապետարանը վերջերս մի որոշում է ընդունել, (ըստ որում, ըստ որի) ՝ բոլոր բնակարաններում պետք է ջրչափներ տեղադրվեն։Տեսնում ես՝ մենք մի մեքենայում չենք տեղավորվում, երեխան թող գա (քո, քեզ) հետ։(Հանձին, հանձինս) պարոն Կարապեյանի՝ մեր դպրոցն ունի բանիմաց, կրթական գործը լավ պատկերացնող , բարձր նկարագրի տեր տնօրեն։Համալսարանի ուսանողներ հարգում են նրան՝ որպես լավագույն ( դասախոս, դասախոսի)։Ի տարբերություն խաղի մյուս (մասնակիցների, մասնակիցներից)՝ դարպասապահը աչքի ընկավ իր գեղեցիկ խաղով։

63.Ստուգի՛ր՝ տրված բառաշարքերի բոլո՞ր բառերն են ճիշտ գրված, և սխալներնուղղի՛ր:

Ա.Դարբին, երբ, լիրբ, հարբել, նուրբ, որբ, սուրբ, սրբել, ուրբաթ, փրբուր, երբներանգ:

Բ. Խաբել, խաբեբա, շաբաթ, համբերել, համբուրել, համբույր, շամբուր, ճամբա:

Գ. Աղբյուր, եղբայր, ողբալ, աղբանոց, թուղբ:

Ա. Թարգմանել, կարգ, մարգարիտ, պարգև, արգա, քրգջալ, թարգմանություն, մարգարե:

Բ. Կարագ, թագավոր, ծագում, հոգի, ճրագ, օգնել, հաքնել, սգավոր, նորոգել, մուգ,(կապույտ) ավաք:

Ա. Արդար, դրդել, զվարդ, արդյոք, որդի, արդյոք, բրդել, կարդալ, երդում, արդյունք,արդնանալ, վաղորդյան, շքերդ, օրիորդ :

Բ. Ընդամենը, խնդիր, շանդահարել, ընդունել, կենդանի, ընդհանուր,դադար, օդանցք,անօդևան, բացօդյա:

64.Ուղղակի խոսքը դարձրո´ւ անուղղակի:

1. Մայրս ինձ հարցրեց.-Որտե՞ղ ես պահել մեր կախարդական շղթան:

2. Աղվեսն ագռավին խնդրեց.-Ագռա՜վ քույրիկ, երգի’ր, որովհետև շատ լավ ես երգում:

3. Արջն աղվեսին ասում էր.-Դու աշխարհի ամենասիրուն աղվեսն ես:

4. Պապս ասաց.-Իմ իմացած միակ լեզուն հայերենն է:Եղբայրս ասաց.-Ես շատ լավ էլ խոսում եմ ծառ ու ծաղկի հետ էլ, կենդանիների հետ էլ:

5. Տղան ասաց.-Չգիտեմ, նրանք քանի լեզու գիտեն, բայց իմ հայերենը շատ լավ հասկանում են:

65.Ա. Տեղադրիր համապատասխան հնչյուններ և ստացիր բառեր /փակագծերում տրված թիվը նշում է ստանալիք բառի առավելագույն քանակը/.Եր+ /6/, փո+ /7/, աշ+ /8/, բա+ /9/Բ. Յուրաքանչյուր բառի սկզբին, ապա՝ վերջին կցիր մեկական հնչյուն և ստացիր երկու նոր բառ.Մուր, վազ, տար, ական, շուն, այր, ավար:

Ղ․ Աղայանի «Վաճառականի խիղճը» հեքիաթը:

1.Բնութագրի՛ր հեքիաթի հերոսներին:

Վաճառական-Վաճառականը ժլատ էր։

2.Արդարացրու՛ կամ մերժի՛ր հեքիաթում արտահայտված գաղափարը։

3.Ստեղծագործական աշխատանք՝ «Բարությունը կփրկի աշխարհը»։

Միշտ չէ , որ բարությունը փրկում է աշխարհը, բայց չարությունը միքիչ հաղթում է։ Եթե կարողանանք մենք մարդիկ կփորձենք դարձնել մեր աշխարհը բարի դարձնենք

Ղ․ Աղայանի «Վաճառականի խիղճը» հեքիաթը:

1.Հատվածից դուրս գրի՛ր քեզ անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր, կազմի՛ր նախադասություններ։

մինուճար-Ծնողների միակ զավակը հանդիսացող:

վաճառական-Մասնավոր առևտրով զբաղվող:

2.Համառոտ ներկայացրու հեղինակի ասելիքը, ի՞նչ սովորեցրեց քեզ այն:

Ինձ սովորեցրեց, որ սուտը միշտ բացվում է։

1.Բնութագրի՛ր հեքիաթի հերոսներին:

2.Արդարացրու՛ կամ մերժի՛ր հեքիաթում արտահայտված գաղափարը։

3.Ստեղծագործական աշխատանք՝ «Բարությունը կփրկի աշխարհը»։

Ղազարոս Աղայանի «Եղեգնուհին»

1.Դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

Ավազանը-Արհեստական ջրամբար: Տարածություն, որ իր մեջ է առնում որևէ գետ՝ բոլոր վտակներով կամ լիճ՝ նրա մեջ թափվող գետերով:

2․Ստեղծագործությունը մասերի բաժանի՛ր և վերնագրի՛ր։

1մաս- Թագավորի արկածները։

2 մաս-Խորամանկ բոշան։

3 մաս-Բոշու գաղտնիքը։

4 մաս- Կորած թագուհին։

5 մաս- Բոշաի պատիժը

3․Թվարկի՛ր ստեղծագործության հերոսներին և բնութագրի՛ր։

4.Ի՞նչ սովորեցրեց քեզ այս պատմությունը:

Ինձ այս պատմությունը սովորացրեց չստել և ազնիվ լինել։

ԿԱՐԴԱ՛ ՂԱԶԱՐՈՍ ԱՂԱՅԱՆԻ «ԵՂԵԳՆՈՒՀԻՆ»

Առաջադրանքներ

Բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր

եղեգնուտ-Եղեգով պատված տեղ՝ վայր, շամբ,

աներևույթ-Չերևացող, աչքի տեսողությանը անմատչելի

անմատչելի-Որին չի կարելի տիրել՝ նվաճել, անառիկ

ուռկան-Ձուկ որսալու ցանցահյուս՝ թակարդ, թարբ, ձկնորսական ցանց

սաթ-Երրորդական շրջանի բույսերի քարացած դեղնագույն (կամ սև) խեժ

Զզվել, գարշել, նողկալ

ընծա-Իր՝ առարկա ևն, որ ձրիաբար տրվում Է մեկին իբրև սիրո՝ բարեկամության արտահայտություն, նվեր

ննջել-Թեթևակի քնել, կիսաքնելու նման թմրության մեջ ընկնել

Երկրորդ հատվածում գտի՛ր հականիշ բառերով նախադասությունը և դուրս գրի՛ր։

Հապա ինչո՞ւ ես սև ու տգեղ, նա շատ չքնաղ և աննման պետք է լինի։

Ի՞նչ է նշանակում բախտը փորձել դարձվածքը․ գրի՛ր այլ դարձվածքներ բախտ բառով:

բախտ-Կյանքի հանգամանքներով պայմանավորված վիճակ

բախտ բանալ

բախտ բացել

բախտ գցել

բախտի գլխին քար գցել

բախտին քացի տալ

Բառարանի օգնությամբ բացատրիր անծանոթ բառերը:

հևիհև-Հևալով

Պատմությունը բաժանիր հատվածների և վերնագրիր:

1 հատված — Պարտաճանաչ երեխան

2 հատված- Հետաքրքիր ՍիրտԻնքդ

կազմիր հարցեր և առաջադրանքներ ստեղծագործության վերաբերյալ:

Գրի՛ր թե ինչ մարդկանց է ճանփել իր սիրտը։

Գրի՛ր պատմության ասելիքը:

Գրի՛ր քո համար դուր եկած հատվածը և հիմնավորիր։

Ի՞նչ է սովորեցնում այս պատմվածքը:

Որ, պետք է քո սիրտը ազատ լինի միայն լավ մարդկանցով, իսկ վատ մարդկանց սովորացնես խելացի բաներով։ Դու ինչի՞ ես նմանեցնում դատարկ սիրտը:

Ես նմանեցնում եմ վատ տրամադրություն մարդիկ:

Ո՞վ չէր տեղավորվում տղայի սրտում և ինչո՞ւ:

Հայրիկի ախպերը, որովհետև նա հարուստ էր և իր փողերը չէին տեղավորվում։

Ի՞նչ ես հասկանում «սիրտը նվիրել» ասելով:

Ես հասկանում եմ , որ մարդը իր սիրտը տալիս է ուրիշ մարդուն։

Դու ո՞ւմ կնվիրեիր քո սիրտը և ինչո՞ւ:

Ես իմ ընտանիքին, որովհետև իմ ընտանիքն է ինձ մեծացրել և Իրան սրտում ինձ համար տեղ տվել։ Քեզ դո՞ւր եկավ այս պատմությունը, ինչո՞ւ:

Այո ինձ դուր եկավ այս պատմությունը, որովհետև ես սովորեցի իմ սիրտի մեջ պետքական և լավ մարդկանց տեղավորել։