Month: Հոկտեմբերի 2022

217.Մանրակի լայնությունը 1 ։ 5 մասշտաբով գծագրում 8 սմ է։ Որքա՞ն կլինի այդ մանրակի լայնությունը 1 ։ 4 մասշտաբով գծագրում։
1:5 5×8=40 1:4 40:4=10

219.Բանվորը պիտի պատրաստեր 80 մանրակ։ Հերթափոխի վերջում նա նախատեսված աշխատանքը կատարել էր 130 %­ով։ Քանի՞ մանրակ էր պատրաստել բանվորը։
80×130%:100%=104 մանրակ

221.Դպրոցում կա 480 աշակերտ։ Նրանց 35 %­ը մասնակցել է մարզական մրցումներին։ Աղջիկները մրցումների մասնակիցների 25 %­ն են։ Քանի՞ աղջիկ է մասնակցել մրցումներին։
480×35%/100%=168

168×25%/100%=42 աղջիկ

224.Շրջանագծի շառավիղը 3 սմ է (տե՛ս նկ. 9)։ Ինչի՞ է հավասար ուղղան կյան մակերեսը։
Երկ.= 3×10=30սմ
Լայն.= 2×3=6սմ

S=30×6=180 սմ.քառ

225.Գտե՛ք այն թիվը, որը տառի փոխարեն գրելու դեպքում կստացվի հավասարություն.

ա) x : 25 = 2 : 5,
X=25×2/5=10
դ)65/y=13/9 ,
y=65×9:13=45
է) 3/z=4/5 ,
z=3×5:4=15/4
բ) x/6=11/24,
x=6×11:24=2 18/24
ե) 81 : 72 = y : 36,
y =81×36:72= 4 36/72

ը)560/110 = z/3212 ,
z=560×3212/110= 16352
գ) 38 : x = 19 : 5,

x=38×5/19=10

զ) 2y : 4 = 30 : 72,

2y=30×4:72= 1 48/72

y=120/72:2=120/72x 1/2=120/144

թ) z : 92 = 15 : 69:,

z=92×15/69=20

218.Համեմատե՛ք.
ա) 16-ի 37 %-ը = 37-ի 16 %-ը,
բ) 72-ի 94 %-ը = 94-ի 72 %-ը,
գ) 88-ի 56 %-ը = 56-ի 88 %-ը։

204. Քարտեզի վրա, որի մասշտաբը 1 ։ 10000000 է, Երևանի և Թբիլիսիի հեռավորությունը 1 4/5սմ է։ Որքա՞ն է Երևանի և Թբիլիսիի
     իրական հեռավորությունը։ 1 4/5 x 10000000= 18000000
     180000000=
     
205. Հողակտորի հատակագծի մասշտաբը 1 ։ 5000 է։ Ինչքա՞ն կլինի հողակտորում երկու կետերի հեռավորությունը, եթե համապատասխան կետերի հեռավորությունը հատակագծում հավասար է`
     ա) 3 սմ-ի 3x 5000=15000=150, բ) 1/2սմ-ի 1/2×5000=2500=25, գ) 10 սմ-ի-
     10×5000=50.000=50, դ) 1 1/2սմ-ի 1 1/2×5000=15.000=7500=75, ե) 8 1/5սմ-ի 8 1/5=, զ) 3 9/10սմ-ի,
206. Պատկերե՛ք 1 ։ 150 մասշտաբով.
     բ) 4 1/2մ շառավղով շրջանագիծ,
     4 1/2x 150
207. Քարտեզի վրա հատվածն ունի 8 սմ
     երկարություն։ Գտե՛ք քարտեզի մասշտաբը, եթե այդ հատվածին տեղանքում համապատասխանում է մի հատված, որի երկարությունը հավասար է`
     ա) 8 կմ-ի 8:80000, բ) 2 կմ-ի 8:20000, գ) 120 կմ-ի 8:1.200.000, դ) 124 կմ-ի 8:1.240.000
     
208. Ինչի՞ է հավասար գծագրի մասշտաբը, եթե նրանում գծված
     պատկերները իրականներից մեծ են 7 անգամ։
     1:7

Առաջադրանքներ`

1.Գրի’ր պատմության ասելիքը:
Պատմության ասելիքը այն է որ, պետք է ձեր երեխաներին հետևեք, որովհետև կարող է այդպիսի բան լինի:

2.Դուրս գրի’ր պատմող հերոսի զգացողությունները ներկայացնող հատվածները: Ի՞նչ են տալիս այդ զգացողությունները պատմվածքին, ո՞րն է դրանց անհրաժեշտությունը ստեղծագործության մեջ:Ե՛վ գարունն էր բացվում, և՛ մեր սրտերն էին բացվում, հենց որ նա իր զվարթ ճիչով հայտնվում էր մեր գյուղում ու մեր կտուրի տակ։Եվ ի՜նչ քաղցր էր, երբ առավոտները նա ծլվլում էր : Այդ զգացողությունը տալիս է պատմվածքին , որ կենդանին կենդանի չե նա մարդու պես զգացողություներ ունի:

3.Գրավոր մեկնաբանի’ր հետեւյալ միտքը. «… Չեմ մոռանում այն գարնան իրիկունը, երբ ես առաջին անգամ իմացա, որ ծիծեռնակի մայրն էլ մայր է, ու սիրտն էլ սիրտ է, ինչպես մերը»։ Այս հետևալ միտքը այն է, որ կենդանու մայրն էլ է մայր :Մեր և կենդանիների մոտ նույն զգացմունները են :

6.Դո՛ւրս գրել ածականները։

Այս գետի ափին, այս ուռենու տակ
Իմ մանկությունն է անցել երազուն,
Խաղացել է նա գետում այս հստակ,
Ոսկի է փնտրել այս տաք ավազում։
Նա թառել է այս ծառերին դալար,
Երկյուղով մտել այրերը այս մութ
Ու կածաններում այս օձագալար
Թափառել է նա մինչև մայրամուտ։
Եվ իր ծիծաղի ալիքներն է ջինջ
Տվել նա մի օր ջրերին այս խենթ,
Որ ուրախ երգով տարել ամեն ինչ
Ու, սակայն, ոչինչ չեն բերել էլ ետ։

7.Գրե՛լ տրված գոյականներից յուրաքանչյուրին բնորոշող
երեք ածական։
Նկար- Գեղեցիկ նկար , գյնզգույն նկար, հին նկար:

այգի- նոր այգի, կանաչ այգի, մեծ յգի

ծաղիկ- սպիտկ ծաղիկ, կանաչ ծաղիկ

գիրք- նոր գիրք, Կարմիր գիրք, կապույտ գիրք

գորգ- փափուկ գորգ , չոր գորգ, հայտնի գորգ

երկիր- հզոր երկիր, խելացի երկիր, զինված երկիր

8.Տրվածներից որն է ածական:
Մոխիր
Դողդոջուն
Դողդոջյուն

Հոտավետ
Գեղջուկ
Պատճառ

Սանդուղք
Ժայռափոր
Տնակ

Կենսաբանական նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վայրի խաղողը մագլցողների թվում ամենացրտադիմացկուն բնափայտային բույսերից մեկն է, որը աչքի է ընկնում ամենաբարձր դեկորատիվ առանձնահատկություններով։ Այս բույսը հատկապես գեղեցիկ է ուշ աշնանը, երբ տերևները ստանում են անզուգական կինոմոնակարմրավուն երանգ։ Արագաճ բույս է, բարձրությունը հասնում և երբեմն անցնում է 10 մ-ից։ Կառչող բույս է բեղիկներով հեշտությամբ կառչում է պատի աննշան ելուստներին սակայն հենարանի կարիք է զգում։

Մշակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հողի նկատմամբ պահանջկոտ չէ, բայց լավ է աճում պարարտ, սննդանյութերով հարուստ հողում։ Պահանջում է առատ հաճախակի ոռոգում։ Հեշտությամբ բազմանում է սերմերով, կտրոններով և հասարակ անդալիսով։ Անդալիսով բազմացնելիս շիվը պառկեցնում են գետնին և կեռկալներով ամրացնելուց հետո հող լցնում վրան։ Հանգույցներից բույսը շիվեր և արմատներ է արձակում։ Հաջորրդ տարի գարնանը դրանք անջատում են միմյանցից և որպես ինքնուրույն բույս տնկում համապատասխան հողամասերում, 30-40 միջբուսային տարախությամբ։ Կտրոններով բազմացնելու դեպքում մեկ տարեկան շիվերը վաղ գարնանը կտրում են 15-20 սմ երկարությամբ, յուրաքանչյուր կտրոնի վրա թողնելով 3-4 աչք, և ջերմատանը կամ ջերմոցում տնկում են այգու ավազախառը հողում։

Օգտագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վայրի խաղողն օգտագործվում է շենքերի ճակատների, պատշգամբների, լոջիաների դեկորատիվ ձևավորման համար։ Օգտագործվում է նաև ճաղապատեր, կամարներ, տաղավարներ բոսկետներ ծածկելու և կենդանի դրասանգներ պատրաստելու համար։

Կատարի’ր 1-3-րդ առաջադրանքները։
1. Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր փակագծում տրված բառերից կազմված համապատասխան գոյականներով:        «Քավության նոխազ» արտահայտությունը հին հրեաների կրոնական մի սովորություն է առաջացել: Տարին մի անգամ հրեաները երկու այծ էին բռնում, որոնցից  մեկին էին միայն զոհում: Մյուսի վրա մարդիկ հերթով դնում էին ձեռքերն ու դրանով իբր իրենց մեղքերը բարդում նրա վրա: Հետո այդ այծին ազատություն էին տալիս: Հիմա « Քավության նոխազ» անվանում են այն մարդկանց, որոնք իրենց վրա են վերցնում ուրիշի մեղքերը, ստիպված են լինում պատասխան տալ ուրիշ անելիքի համար:

2. Տրված գոյականները երկու խմբի բաժանի´ր:

Մարմին- ե, մշակույթներ, նյութեր, շարժում, ժամանակ, մարմիններ, ճանապարհ, օրացույցներ, դաշտ, շարժումներ, նյութ, դաշտեր, մշակույթ, ճանապարհներ, ժամանակներ, օրացույց:

3. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և բացատրի´ր օրինաչափությունը:

Ա. Ձև, արտ, հարց, սարք, զենք, դեզ, օր:Բ. Երկիր, տարի, գնացք, նվեր, վայրկյան, ուղևոր:Գ. Թոռ, դուռ, մուկ, ձուկ, լեռ, բեռ:Դ.  Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր:

4.Յուրաքանչյուր բառի  իմաստն արտահայտի՛ր բառակապակցությամբ. գտի՛ր  երկու խմբի բառերի նմանությունն ու տարբերությունը:
Ա.Դասագիրք, հեռագիր, արոտավայր, լրագիր, ծառաբուն, մրգաջուր, մրջնաբույն, ծաղկեփունջ, միջնապատ:Բ.Վիպագիր, մեծատուն, զինակիր, ժամացույց, կողմնացույց, երգահան, քարահատ, պատմագիր, քանդկագործ:

5. Երկու խմբի գոյականների հոգնակին կազմի´ր և օրինաչափությունը բացահայտի´ր:Օրինակ` Դասագիրք- դասագրքեր, վիպագիր- վիպագիրներ:
Ա.Դասագիրք, հեռագիր, արոտավայր,լրագիր, ծառաբուն, մրգաջուր, մրջնաբույն, ծաղկեփունջ, միջնապատ:Բ.Վիպագիր, մեծատուն, զինակիր, ժամացույց, կողմնացույց, երգահան, քարահատ, պատմագիր, քանդկագործ:

Սովորել ՝ Օքսիդներ թեման

էջ՝ 16-17

Տնային առաջադրանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ո՞ր նյութերն են կոչվում օքսիդներ:
   Թթվածնի և այլ նյութերի միջև տեղի ունեցող քիմիական ռեակցիաներ կոչվում է օքսիդացման ռեակցիաներ ու դրանց հետևանքով արաջացած նյութերն անվանում են օքսիդներ:
2. Ո՞րն է օքսիդացման ռեակցիան:
   Թթվածնի և այլ նյութերի միջև տեղի ունեցող քիմիական ռեակցիաներ կոչվում է օքսիդացման ռեակցիաներ:
3. Ի՞նչ կիրառություն ունեն ձեզ ծանոթ օքսիդները
   Օքսիդները լայն կիրառություն ունեն մարդու կենցաղուն, օրինակ՝ չհանգած կիրը և ավազը օգտագործում շինարարությունում, երկաթի օքսիդից ստանում են երկաթ, ածխաթթու գազը օգտագործում են հանքային ջրերի գազաորման համար:

8/20 կոտորակը ներկայացրու տոկոսի տեսքով:

Պատասխան՝ 

8/20=8×5/20×5=100/40=40%

20 մետր բրդե գործվածքից կտրեցին 3 մ:

Որոշիր, թե բրդե գործվածքի քանի՞ տոկոսը կտրեցին:

Պատասխան՝ 3×100%:20=15%

Կոտորակը գրիր տոկոսի տեսքով:

21/20=5×21/5×20=105/100

Հաշվիր, թե պատկերի ո՞ր տոկոսը ներկված չէ կապույտ գույնով:

Պատասխան՝ 2×100%/20=200/20=10%

Ընտրիր ճիշտ շարունակությունը՝ 1կմ-ը հավասար է

• 100 մ
• 1000 մ
• 10000 մ
• 10 մ

2. 5կմ-ի 42%= մ

5000×42%/100=2100

Թվի 3/4 -րդ մասը ներկայացրու տոկոսի տեսքով և համեմատիր 76% տոկոսի հետ:
3/4=3×25/25×4=75%

Երկրորդ պատուհանում գրիր  >, < կամ = նշաններից մեկը:

75% < 76%

Խանութը ստացավ 400 կգ գազար:

Աննան գնեց ամբողջ գազարի 5%-ը, իսկ Արմենը՝ 1%-ը:

Քանի՞ կգ գազար գնեց նրանցից յուրաքանչյուրը:  

400×5:100%=20 400×1:100= 4

Դետալի պատրաստման վրա ծախսվում է 1600 դրամ:

Նոր տեխնոլոգիաների ներդրման միջոցով հաջողվեց դետալի ծախսը իջեցնել 2%-ով:

Որքա՞ն դարձավ դետալի նոր գինը:

Պատասխան՝  1600×2%/100= 32 դրամ

1600-32=1568

Հաշվիր, թե ի՞նչ գումար կլինի բանկային հաշվի վրա մեկ տարի հետո, եթե հիմա հաշվի վրա կա 7000 դրամ և տարեկան այն ավելանում է 4% տոկոսով:

Պատասխան՝  7000×4%/4=280 7000+280=7280

Հաշվիր 900-ի 5%-ը:

Պատասխան՝  900×5:100=45%

Տղան կարդաց գրքի 209 էջ, որը կազմում է ամբողջ գրքի 19%-ը:  

Քանի՞ էջ կա գրքում:

Պատասխան`209×100%/19=1100

Գտիր թիվը, եթե նրա 2% -ը հավասար է 14 -ի:

Պատասխան՝ 

14×100:2%=700

Գտիր այնպիսի թիվ, որի 29%-ը 203-ն է:

Պատասխան՝  203×100:29=700

Տատիկը թխեց 175 կարկանդակ, որոնցից 14-ը կերավ Հայկը:

Որոշիր, թե կարկանդակների քանի՞ տոկոսը կերավ Հայկը:

100×14%/175=8%

Հարցեր

• Ովքե՞ր էին փարավոնները։ Եգիպտոսում արքաին անվանում էին փարավոն , որը նշանակում է մեծ տան- պալատի տեր:

• Մի քանի նախադասությամբ ներկայացրու Ռամզես ll-ի գահակալման տարիները։
Ռամզես II գահակալել է Ք.Ա. 1279-1213թթ: Ռամզեսի օրոք հավերժական բարեկամության պայմանագիր է կնքվում խեթական արքայի հետ:
• Ի՞նչ գիտեք եգիպտական մշակույթի մասին։ Եգիպտացիները իրեց փարավոների համար մահնալուց հետո կառուցում էին բուրգեր, որտեղ փարավոններից սարքում էին մումիա և պահում բուրգերի մեջ :
• Ինչու՞ է հույն պատմիչ Հերոդոտոսը Եգիպտոսն անվանել 

Նեղոսի պարգև։ Որովհետև, Նեղոս գետի շնորհիվ Նեղոսի ափերի մոտ կարողանում էին ստեղծել հզոր պետություններ:

упр.15.

К существительным первого столбика подберите антонимы из второго.
Напишите их парами.
добро — зло
счастье — горе
ночь — день
правда — ложь
друг — враг
вежливость -грубость
утро -вечер
подъём-спуск
юность- старость

упр 5 .

Дополните предложения словами из текста.

1. Мальчик гонял футбольный мяч с друзьями 4 чеса . 2. Мяч покатился в сарай и притаился в тёмном углу . 3. Незнакомый мальчик дома положил мяч на пись-менный стол рядом с часом-будильником. 4. Тот, у кого живёт мяч, не учит уроков . 5. Мальчик из школы вернулся весёлый, с пятёрками в дневнике . 6. Зря будильник называл мяч бездильником и вредным.

упр 6

Найдите в тексте антонимы данных слов.
Хвалить- ругать, войти-выйти, проснуться- заснуть, слабый- крепкий, светлый- мрачный, полезный-опасный, грустный-радостный.

упр 7

Составьте словосочетания с данными существительными.
Образец: будильник – мой новый будильник.
Урок- мой урок, дневник — красный дневник, друг- хороший друг, двойка- двойная двойка , окно- разбитое окно, утро- весёлое утро, соседка- нижняя соседка , школа- любимая школа, игра- интересная игра, двор- шумный двор,
мальчик- высокий мальчик, чтение- долгое чтение, стол-квадратный стол.