4 փետրվարի

ուրբաթ

Գործնական քերականություն 5

216. Տրված բառերից յուրաքանչյուրին ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող մի քանի բառեր ավելացրո՛ւ (աշխատիր չկրկնել):

Օրինակ՝
քարե, բարձր, երկհարկանի, բնակելի, գեղեցիկ տուն:

   Քույր-վատ, բարի,

եղբայր-կծան, փոքր

մայր- աշխատասեր, համբերատար

հայր-զբաղված,

տատիկ-զառամյալ, քնքուշ

պապիկ-հոգատար, ծեր

217.Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնա

Սիրտ-անսիրտ

վախ-վախկոտ

քար-քարացած

մայր-մայրական

երկինք-երկնային

արև-արևոտ

փայտ-փայտե

լեռ(ն)-լեռնային

փողոց-փողոցային

երկաթ-երկաթյա

օդ-օդային

ծաղիկ-ծաղկային

եղբայր-եղբայրական

ոսկի-ոսկե

արծաթ-արծաթյա

ծով-ծովային

Ամերիկա-Ամերիկյան

Ֆրանսիա-ֆրանսիական

Գերմանիա-Գեմանական

218. Ընդգծված ածականները տեքստից հանի՛ր: Ի՞նչ փոխվեց:

            Ըմբշամարտը մարդկությանը ծանոթ է հնագույն ժամանակներից: Այն լայն տարածում ուներ դեռևս Հին Հունաստանում: Այնտեղ դա օգտագործվում էր որպես ուժեղ, ճկուն, հաստատակամ մարդ դաստիարակելու միջոց: Ըմբշամարտը հունական օլիմպիադաների անբաժանելի մասն էր:

հնագույն, լայն, Հին, ուժեղ, ճկուն, հաստատակամ, անբաժանելի,հունական

Ածականները հանելիս կորում է նկարագրությունը, հեղինակի վերաբերմունքը:

219. Ընդգծված ածականները տեքստից հանի՛ր:

Համեմատի՛ր. տրվա՞ծ, թե՞ ստացված տեքստում է վերաբերմունք արտահայտված:

            1. Ասում են, թե դաժան կոկորդիլոսն իր խեղճ զոհին ուտելուց հետո իսկական արցունքներ է թափում: Ի՞նչ է, այդ վայրենի կոկորդիլոսը թշվառ զոհին խղճո՞ւմ է: Գիտակ մարդիկ ասում են, որ կերածը մարսելու ժամանակ նրա օրգանիզմում ուրիշ գեղձեր էլ են գրգռվում, որից և աչքերից թափվող արցունքանման հեղուկ է առաջանում: Այդ սուտ, կեղծավոր լացը նկատի ունեն, երբ մեկի մասին ասում են, թե «կոկորդիլոսի արցունք է թափում»:

2. Ասում են, թե  կոկորդիլոսն իր  զոհին ուտելուց հետո  արցունքներ է թափում: Ի՞նչ է, այդ  կոկորդիլոսը  զոհին խղճո՞ւմ է: մարդիկ ասում են, որ կերածը մարսելու ժամանակ նրա օրգանիզմում ուրիշ գեղձեր էլ են գրգռվում, որից և աչքերից թափվող հեղուկ է առաջանում: Այդ  լացը նկատի ունեն, երբ մեկի մասին ասում են, թե «կոկորդիլոսի արցունք է թափում»:

Ածակաները հանելիս կորում է նկարագրությունը:

220. Ընդգծված ածականները տեքստից հանի՛ր: Ի՞նչ փոխվեց:

         1.   Աշխարհի ծայրին, Հարավային Արաբիայի անջուր ու վայրի լեռների մեջ, Պարսից ծոցից երկու հարյուր կիլոմետր հեռու, անանցանելի անապատի ծոցում հառնել է երկնաքերների քաղաքը: Անհավատալի է, բայց արդեն մի քանի հարյուր տարի է, որ գոյություն ունի կենդանի, սեփական սուլթանով, շուկայով, փյունիկյան արմավենիների պուրակով այդ տեսիլքը: Այդ անսովոր առանձնատները ձգված են դեպի երկինք, բայց ունեն փոքր դռներ: Դռների փեղկերն ու լուսամուտների շրջանակները ծածկված են առատ ու գեղեցիկ նախշերով: Վերին հարկերում կանգնեցված են քանդակազարդ սյուներ, պատերին կարելի է տեսնել ծեփածո զարդանախշեր:

2. Աշխարհի ծայրին, Հարավային Արաբիայի  ու  լեռների մեջ, Պարսից ծոցից երկու հարյուր կիլոմետր հեռու,  անապատի ծոցում հառնել է երկնաքերների քաղաքը: Անհավատալի է, բայց արդեն մի քանի հարյուր տարի է, որ գոյություն ունի կենդանի, սեփական սուլթանով, շուկայով,  արմավենիների պուրակով այդ տեսիլքը: Այդ  առանձնատները ձգված են դեպի երկինք, բայց ունեն  դռներ: Դռների փեղկերն ու լուսամուտների շրջանակները ծածկված են  ու նախշերով: հարկերում կանգնեցված են  սյուներ, պատերին կարելի է տեսնել  զարդանախշեր:

Ածակաները հանելիս, երկրորդ մասում կորում է գեղեցկությունն ու նկարագրությունը:

ԳԵՏԵՐ

Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ի՞նչ է գետը:Երկրի մակերևույթի վրա թափվող մթնոլորտային տեղումների մի մասը ներծծվում է, մի մասը գոլորշանում, իսկ մնացածը սկսում է հոսել փոքր առվակների տեսքով, որոնք, միանալով իրար, կազմում են գետակներ և գետեր:
Գետը ջրային համակարգ է, որն ունի իր առանձին մասերը:
2. Ի՞նչ մասերից է բաղկացած գետային համակարգը:Երկրի մակերևույթի այն ձգված գոգավորությունր, որի ցածրադիր մասով հոսում է գետը, կոչվում էգետահովիտ, իսկ գետահովտի ամենացածր մասը՝ հուն:
3. Գետերի սնման ի՞նչ աղբյուրներ գիտեք: Բերեք օրինակներ: Գետերի սնման հիմնական աղբյուրներն են անձրևաջրերը, ձյան և սառցադաշտերի հալոցքային ջրերը, ստորերկրյա ջրերը: Անձրևաջրերով սնվող գետերից հայտնի են Ամազոնը, Կոնգոն: Ձնհալքային սնում ունեն Օբը, Ենիսեյը: Սառցադաշտերի հալոցքային ջրերից են սնվում բարձր լեռնային գետերը Ամուդարյա, Սիրդարյա: Ստորերկրյա սնմամբ գետերը հիմնականում գտնվում են հրաբխային շրջաններում և համեմատաբար փոքր են: Տիպիկ ստորերկրյա սնմամբ գետ է Սև ջուրը`Հայաստանում:
4. Ի՞նչ տարբերություն կա հորդացման և վարարման միջև: Ամեն տարի նույն սեզոնին, որոշակի ժամանակով, գետի ջրի մակարդակի բարձրացումը կոչվում է հորդացում: Օրինակ` Հայաստանում գետերը հորդանում են գարնանը:
Գետի ջրի մակարդակի հանկարծակի, կարճատև բարձրացումր` տեղատարափ անձրևներից կամ ինտենսիվ ձնհալքից, կոչվում է վարարում:
Չորային շրջաններում, շատ հաճախ, վարարման հետևանքով գետի ջրի մեջ ավելանում է կոշտ նյութի քանակը, և առաջանում է սելավ: Վարարումներ և սելավներ շատ են դիտվում նաև Հայաստանում` պատճառելով մեծ վնասներ:

08.02.2022

• (64 և 12)=2×2=4
• (32 և 12)=2×2=4
• (180 և 30)=2x5x3=30
• (24 և 16)=2x2x2=8
• (125 և 150)=5×5=25
• (31 և 49)=1
• (27  և 15)=3
• (45 և 15)=3×5=15
• (30 և 75)=3×5=15
• (120 և 46)=2
• (35 և 70)=5×7=35
• (12 և 18)=3×2=6
• (24 և 56)=2x2x2=8
• (18 և 36)=2x3x3=18
• (50 և 150)=2x5x5=50
• (108 և 48)=2x2x3=12
• (25 և 37)=1
• (19 և 21)=1
• (140 և 120)=2x2x5=20
• (56 և 112)=2x2x2x7=56

Женя посмотрела на свой цветик-семицветик и увидела, что остался всего один лепесток. Пошла Женя по улице, идёт и думает: „Что бы мне всё-таки захотеть? Захочу два кило шоколадных конфет. Нет, лучше два кило леденцов (սառնաշաքար). Или нет. Лучше сделаю так: велю полкило „Мишек”, полкило леденцов, халву, орехи и ещё баранку для
Павлика. Ну, хорошо, всё это я получу и съем. И ничего не останется. Нет, лучше велосипед… А зачем? Ну покатаюсь, а потом что? Нет лучше получить билет в кино или цирк. Там всё-таки весело. А может захотеть новые туфли? А зачем они мне? Можно придумать что-нибудь лучше. Главное, не надо торопиться”. Вдруг Женя увидела мальчика. Он сидел на скамейке. У мальчика были большие синие глаза. Лицо у него было весёлое и доброе. Мальчик был очень симпатичный, и Женя захотела познакомиться с ним. Она подошла к мальчику и сказала:
– Мальчик, мальчик, как тебя зовут?
– Меня зовут Витя. А тебя как?
– Женя. Давай играть в салки.
– Не могу. У меня болит нога.
– Как жалко! – сказала Женя – Ты мне очень понравился, и я хочу побегать с тобой.
– Ты мне тоже нравишься, и я тоже хочу побегать с тобой, но, к сожалению, это невозможно. Ничего не поделаешь. Это на всю жизнь.
– Ах, что ты говоришь мальчик! – сказала Женя.

Она вынула из кармана свой волшебный цветок, бережно оторвала последний, голубой, лепесток и запела:
Лети, лети, лепесток,
Через запад на восток,
Через север, через юг,
Возвращайся, сделав круг.
Лишь коснёшься ты земли –
Быть по-моему вели.
Вели, чтобы Витя был здоров!
И в ту же минуту мальчик вскочил со скамейки и стал играть с Женей в салки. Он бегал так хорошо, так быстро, что девочка не могла догнать его.

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. О чём думала Женя? Пошла Женя по улице, идёт и думает: „Что бы мне всё-таки захотеть?
2. Кого увидела Женя? Как выглядел мальчик?Вдруг Женя увидела мальчика. Он сидел на скамейке. У мальчика были большие синие глаза. Лицо у него было весёлое и доброе. Мальчик был очень симпатичный, и Женя захотела познакомиться с ним.
3. Каким было последнее желание Жени? Исполнилось ли оно?

Вели, чтобы Витя был здоров!
И в ту же минуту мальчик вскочил со скамейки и стал играть с Женей в салки.

Вставьте подходящие по смыслу слова.
1. Женя посмотрела на свой цветик-семицветик и увидела, что остался всего один лепесток.

2. Идёт Женя по улице и думает : „Что же мне всё-таки захотеть?”

3. Вдруг она увидела мальчика .

4. У мальчика были большие синие глаза.

5. Лицо у него было весёлое и доброе .

6. Мальчик был очень симпатичный, но у него болела нога и он не мог играть с Женей.

Проверьте, внимательно ли вы прочитали сказку.
1. Какого цвета были лепестки волшебного цветка? Сколько их было?  У него было семь лепестков: жёлтый, красный, зелёный, синий, оранжевый, фиолетовый и голубой.

2. Какой лепесток (какого цвета) оторвала Женя, чтобы вернуться домой? Она быстро оторвала жёлтый лепесток, бросила его и сказала волшебные слова, которым научила её старушка. А потом добавила: „хочу, чтобы я была дома с баранками”.

3. Где стояла мамина ваза?Любимая мамина вазочка стояла на самой верхней полке.

4. Как звали мальчика? Его звали Витя

5. В какую игру играли
мальчики во дворе? Мальчики грали в Северный полюс.

6. В какую игру хотела играть Женя с мальчиком? Женя хотела играть с мальчиком в санки.

Кратко перескажите всю сказку по плану.
1. Мама послала Женю в магазин за баранками.

Женя купила семь баранок: две для папы, две для мамы, две баранки для себя и одну для братика Павлика. Взяла Женя связку баранок и пошла домой. Идёт она, по сторонам смотрит. А в это время незнакомая собака подошла сзади и съела все баранки. Когда Женя заметила, было уже поздно. Собака доедала последнюю маленькую баранку.
– Ах, вредная собака ! – закричала Женя и погналась за ней.
2. Женя заблудилась.

Вдруг, откуда ни возьмись, старушка:
– Девочка, девочка, почему ты плачешь?

Женя рассказала, что с ней случилось. Старушка пожалела Женю, привела её в свой садик и говорит:
– Ничего, не плачь, я тебе помогу.

3. Подарок доброй старушки.Правда, баранок у меня нет, но у меня в садике растёт один цветок. Он называется „цветик-семицветик”. Этот цветок всё может. Я подарю тебе цветик-семицветик,
и он всё сделает. Старушка сорвала очень красивый цветок и дала его девочке Жене.
4. Мамина любимая вазочка.Женя отдала маме баранки, а сама про себя подумала: „Это, правда, замечательный цветок. Надо поставить его в самую красивую вазочку”. Любимая мамина вазочка стояла на самой верхней полке. Женя встала на стул и взяла её. В это время за окном пролетали вороны. Женя начала их считать, а про вазочку забыла. Вазочка упала и разбилась!
5. Во дворе.

Удивилась мама и послала Женю во двор гулять.

Пришла Женя во двор, а там мальчики играют в Северный полюс.
– Мальчики, мальчики, можно мне с вами поиграть?
– Нет. Мы девчонок на Северный полюс не берём.
– И не нужно. Я и без вас буду на настоящем Северном полюсе. Женя отошла в сторону,
взяла волшебный цветик-семицветик, оторвала синий лепесток, бросила его, сказала
волшебные слова и… очутилась на Северном полюсе. А там холодно, мороз 100 градусов!

6. Последнее желание Жени.Она вынула из кармана свой волшебный цветок, бережно оторвала последний, голубой, лепесток и запела:
Лети, лети, лепесток,
Через запад на восток,
Через север, через юг,
Возвращайся, сделав круг.
Лишь коснёшься ты земли –
Быть по-моему вели.
Вели, чтобы Витя был здоров!
И в ту же минуту мальчик вскочил со скамейки и стал играть с Женей в салки. Он бегал так хорошо, так быстро, что девочка не могла догнать его.